کناره گیری قابل پیش بینی محمد رضا عارف از عرصه انتخابات، صف بندی انتخاباتی را به هم ریخته است. سه روز مانده به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اصولگرایان در موضع ضعف قرار گرفته اند و امید به جریان اصلاح طلب و میانه رو بازگشته است.
به گزارش فرارو، حوالی بامداد امروز محمد رضا عارف با انتشار بیانیه ای از حضور در عرصه انتخابات انصراف داد. عارف در این بیانیه خود که رگ‌هایی از گلایه در آن مشاهده می شود، اعلام کرده است در راستای اصلاح طلبی از عرصه انتخابات کناره گیری می کند.
عارف در متنی که در وب سایت رسمی خود منتشر کرده است، نوشته که غروب دوشنبه نامه ای را از محمد خاتمی، رییس جمهوری پیشین دریافت کرده و "ایشان طی این نامه در مقام رهبری اصلاحات، ادامه حضورم را در صحنه انتخابات یازدهمین دوره ریاست جمهوری مصلحت ندانسته اند."
عارف در ادامه نوشته است: «با عنایت به نظر صریح جناب آقای خاتمی و تجارب انتخابات دو دوره گذشته ریاست جمهوری، انصراف خود را از ادامه رقابت‌های انتخاباتی اعلام می دارم.» محمدرضا عارف در متن خود اشاره ای به حمایت از نامزد دیگری نکرده و از حسن روحانی و دیگر نامزدهای انتخاباتی نیز نام نبرده است.
معاون اول دولت اصلاحات "گذشتن از حق خویش به نفع ملت بزرگ و ایران سریلند را مصداق روشن اصلاح طلبی واقعی" دانسته و شرکت در انتخابات را "هم حق و هم تکلیف" عنوان کرده است. بیانیه محمد رضا عارف لحن گلایه آمیزی دارد، تاکید او بر "اصلاح طلبی" واقعی را می توان یک کنایه دانست.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در شرایطی انصراف خود را از ادامه رقابت انتخاباتی اعلام کرد که که در دو هفته گذشته بحث شکل گیری ائتلاف میان او و حسن روحانی کاندیدای میانه رو ها مطرح بود.
پس از رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی حسن روحانی که یکی از نزدیکترین چهره های سیاسی کشور به رییس جمهور دوران سازندگی است، مورد توجه حامیان رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت. پیشتر در اولین نشست انتخاباتی روحانی فرزندان آیت الله هاشمی نیز حضور پیدا کرده بودند.
به این ترتیب طیفی از اصلاح طلبان که نزدیک به آیت الله هاشمی بودند از نامزدی روحانی حمایت کردند و از طرف دیگر طیف از اصلاح طلبان که نزدیک به سید محمد خاتمی بودند به حمایت از محمد رضا عارف پرداختند. در این بین مشارکتی ها و مجاهدینی ها یا به سمت روحانی رفتند و یا منتظر نظر نهایی خاتمی بودند.
به این ترتیب رقابت نه چندان آشکار و متوازن بین دو طیف اصلاح طلب شکل گرفت. از همان ابتدا پیدا بود که این بازی، بازی اصلاح طلبان به تعبیر عارف "واقعی" نبود.
محمد رضا عارف که در همان ابتدا از حمایت هیچ گروه اصلاح طلبی برخوردار نبود، اما اصلاح طلب ترین کاندیدا بود زیر سایه آیت الله هاشمی رفسنجانی قرار گرفت و در زمینی که حامیان هاشمی طراحی کردند به رقابت با حسن روحانی پرداخت.
حسن روحانی نیز با زیرکی هر چه تمام تر سعی کرد عارف را به حاشیه براند و خود را به عنوان نامزدی میانه رو معرفی کند که سمپات اصلاح طلبان است و از طرف دیگر با بخش تندرو اصولگرایان زاویه دارد.
روحانی در مناظره های انتخاباتی چهره ای آزادی خواه از خود به تصویر کشید و سعی در پنهان کردن پیشینه امنیتی خود داشت، او از یک طرف به تخریب رقبای اصلی خود پرداخت و از سوی دیگر چهره خود را بازسازی نمود. قدرت بیان و حاضر جوابی روحانی و یا به تعبیر برخی ناظران "ملا منشی" او به کارش آمد.
او سعی کرد در تبلیغات انتخاباتی از سیاست "تطهیر"، "تضعیف" و "تخریب" سود ببرد. یعنی در درجه اول گذشته خود را تطهیر کند و در درجه دوم رقیب اصلاح طلب را تضعیف کند و در پایان رقیب اصولگرا را به شدت تخریب نماید.
روحانی توانست با استفاده از تاکتیک‌های خاص فنی در نظر سنجی های سایت های اینترنتی که اعتبار آن ها زیر سوال است، صدر نشین شود و به این ترتیب جو رسانه ای را در اختیار خود قرار دهد.
ستاد روحانی با این فضا سازی و استفاده از تاکتیک های ویژه تبلیغاتی همچون اعزام طرفداران به نشست های انتخاباتی محمد رضا عارف و استفاده از شعار "عارف – روحانی، ائتلاف ائتلاف" هم به تخریب روحیه رقیب اصلاح طلب خود بپردازد و هم نشان دهد کسی که باید از این فرآیند کناره گیری کند او نیست، بلکه محمد رضا عارف است.
این موارد تاکتیک های ویژه روحانی در ظاهر ماجرا بودند اما در پشت پرده داستان دیگری هم رقم خورد. اوایل هفته گذشته محمد علی نجفی عنوان کرد که به زودی نظر نهایی شورای مشورتی اصلاح طلبان درباره نامزد نهایی اعلام می شود.
سازوکار این‌گونه بود که شورای مشورتی اصلاح طلبان پس از برگزاری مناظره های انتخاباتی و همچنین انجام چند نظرسنجی معتبر، گرفتن نظر بزرگان اصلاح طلب(هاشمی و خاتمی) رای نهایی خود را اعلام کند.
پس از برگزاری مناظره اول، نظر سنجی ها از برتری عارف بر روحانی حکایت داشت اما در دو مناظره بعدی روند تغییر کرد و روحانی از عارف پیش افتاد.
در این میان بحث ائتلاف عارف و روحانی نیز مطرح بود. شورای هماهنگی جبهه اصلاحات از عارف حمایت کرد اما کارگزاران و بخشی از اصلاح طلبان نزدیک به هاشمی از روحانی حمایت کردند.
از اوایل هفته جاری جلسات ائتلاف برگزار شد. ستادهای این دو کاندیدا بر پایبندی آنها بر خروجی نهایی ائتلاف تاکید داشتند، اما سندی بین دو کاندیدا به امضا نرسید.
خبرهای از جلسات ائتلاف از این حکایت می کرد که حسن روحانی قائل به ائتلافی نیست که خروجی آن محمد رضا عارف باشد و معتقد بود خروجی ائتلاف حتما باید او باشد. به گونه ای روحانی ائتلاف را منتفی کرد و اصلاح طلبان را به سمت «اجماع» سوق داد. گفته می شود روحانی حتی حاضر به سهم دادن به اصلاح طلبان (جریان خاتمی) هم نشده است.
در این شرایط حسن روحانی با حمایت ویژه هاشمی رفسنجانی و کارگزاران و بخشی از مشارکتی ها با استفاده از تاکتیک های تبلیغاتی خود را به اصلاح طلبان قبولاند. جریان اصلاح طلب نزدیک به سید محمد خاتمی (چپ های قدیم) نیز که این روزها در موضع ضعف قرار گرفته است، چاره ای جز این ندید که از یک نامزد سابقا «راست» حمایت کند.
به این ترتیب ائتلافی بین اصلاح طلبان و میانه روها رخ نداد. حسن روحانی عضو جامعه روحانیت مبارز از حمایت سید محمد خاتمی عضو مجمع روحانیون مبارز برخوردار شد تا یکی دیگر از عجیب ترین اتفاقات سیاسی ایران رخ دهد. اصلاح طلبان و سید محمد خاتمی تن به اجماع بر روی روحانی دادند، بدون آنکه سهمی از او بگیرند.
حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی روحیه راستگرای خود را به هیچ عنوان پنهان نکرد او در فیلم انتخاباتی خود از محمد نهاوندیان، علی اکبر ولایتی در تائید خود استفاده کرد و در مناظره آخر علی اکبر ولایتی در چند مورد او را تائید نمود و حتی در مواردی ولایتی، روحانی را به عنوان شاهدی برای سخنان خود معرفی کرد.
نگرانی های اصلاح طلبان
با وجود اینکه سید محمد خاتمی از نامزدی روحانی حمایت کرده است اما نگرانی هایی در میان اصلاح طلبان و بدنه حامی عارف وجود دارد. کما اینکه در یکی از محافل خصوصی خاتمی این نگرانی ها را ابراز کرده بود.
اصلاح طلبان از این موضوع هراس دارند که حسن روحانی به سبک آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران سازندگی عمل کند و به گونه ای با ایجاد فضای بسته سیاسی و فرهنگی، فقط به مسائل اقتصادی و سیاست خارجی اهمیت دهد.
اصلاح طلبان بیم آن دارند، با توجه به این که روحانی تن به ائتلاف سیاسی با آنها نداده است پس از پیروزی احتمالی در انتخابات دست آنان را در پوست گردو بگذارد.
نگرانی بدنه اصلاح طلبان از روحیه امنیتی حسن روحانی نیز قابل توجه است. همین عامل باعث شد که روحانی سعی در بازسازی این چهره خود در مناظره های انتخاباتی داشته باشد. وی در مناظره آخر تاکید کرد «سرهنگ نیست، حقوقدان است.» اما به نظر می رسد این تاکید روحانی کافی نبوده است چرا که پیشینه وی یک چهره امنیتی را به نمایش می گذارد.
از طرف دیگر بیم اصلاح طلبان از روحانی این است که او نتواند اصلاحات گسترده ای در کشور ایجاد کند و با توجه به حمایت قاطع خاتمی از او، نابسامانی های بعدی به نام اصلاح طلبان نوشته شود و موجبات بدنامی اصلاح طلبان را فراهم کند.
تکلیف آرای عارف
با کناره گیری گلایه آمیز عارف از رقابت انتخاباتی هنوز تکلیف سبد آرای وی به طور کامل مشخص نیست. بخشی از اصلاح طلبانی که به خاطر خاتمی از عارف حمایت کرده بودند پس از حمایت خاتمی از روحانی احتمالا به سمت روحانی گرایش پیدا می کنند.
اما توجه به این نکته ضروری است که بخشی از آرای عارف که به خاطر فعالیت های تبلیغاتی وی و شخص او تثبیت شده بودند، به این ترتیب با این خداحافظی گلایه‌آمیز لزوما در سبد روحانی ریخته نمی شود. به این ترتیب بخشی از آرای عارف فعلا در بلاتکلیفی به سر می برند.
به نظر می رسد، میزان این آرا که زیاد هم هست یا به سمت عدم شرکت در انتخابات سوق پیدا می کند یا به سمت کاندیدایی دیگر غیر از روحانی می رود.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
شنبه 23,نوامبر,2024